Αστική ευθύνη έναντι τρίτων
ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΡΙΤΩΝ
- Αντικείμενο Ασφάλισης
Με το ασφαλιστήριο κατά κινδύνων Αστικής Ευθύνης έναντι Τρίτων καλύπτονται οι οικονομικές υποχρεώσεις του Λήπτη της Ασφάλισης (Φυσικού ή Νομικού Προσώπου) έναντι άλλων προσώπων, σε περίπτωση κατά την οποία λόγω κάποιας πράξης ή/ και παράλειψής του έγινε άθελά του (ακουσίως) υπαίτιος να προκληθεί σωματική βλάβη (τραυματισμός ή θάνατος) άλλου προσώπου (Φυσικού) ή ζημιά σε περιουσιακά στοιχεία άλλου προσώπου (Φυσικού ή Νομικού).
Η οικονομική υποχρέωση του υπαιτίου για σωματικές βλάβες ή υλικές ζημιές προβλέπεται από το Αστικό Δίκαιο (άρθρα 914-938 του Αστικού Κώδικα περί αδικοπραξίας και άλλα νομοθετήματα).
- Βασικές έννοιες
Στο ασφαλιστήριο Αστικής Ευθύνης έναντι Τρίτων περιλαμβάνεται ειδική ορολογία. Οι κυριότερες έννοιες δίδονται παρακάτω:
Ασφαλισμένος: είναι το Φυσικό ή Νομικό πρόσωπο το οποίο ασφαλίζεται για την αστική του ευθύνη έναντι τρίτων - η οποία απορρέει από συγκεκριμένο επάγγελμα, ιδιότητα ή δραστηριότητα, αποτελεί τη βάση του Ασφαλιστηρίου και δηλώνεται κατά τη σύναψη της ασφαλίσεως. Η κάλυψη του Ασφαλιστηρίου παρέχεται μόνο σε σχέση με το επάγγελμα, την ιδιότητα ή τη δραστηριότητα που αναγράφεται σε αυτό.
Τρίτοι: είναι τα Φυσικά ή Νομικά πρόσωπα έναντι των οποίων ο Ασφαλισμένος θα έχει την υποχρέωση προς αποζημίωση σε περίπτωση προκλήσεως σε αυτά σωματικών βλαβών ή υλικών ζημιών, για τις οποίες είναι υπαίτιος. Σύμφωνα με τη συνήθη ασφαλιστική πρακτική, δε θεωρούνται «Τρίτοι» συνοικούντες συγγενείς μέχρι 2ου βαθμού εξ αίματος και εξ αγχιστείας, τα μέλη της οικογένειας του Ασφαλισμένου, καθώς και τα πρόσωπα που βρίσκονται σε σχέση εργασίας (υπάλληλοι, εργάτες), εργολαβίας, υπερεργολαβίας, μισθώσεως έργου με τον Ασφαλισμένο ή έχουν εταιρική σχέση με αυτόν. Έτσι, σε περίπτωση ατυχήματος ή υλικής ζημιάς στα πρόσωπα αυτά η Ασφαλιστική Εταιρία δεν έχει καμία υποχρέωση για αποζημίωση, εκτός εάν άλλως συμφωνηθεί στο συμβόλαιο και εισπραχθεί ανάλογο ασφάλιστρο.
Σωματικές Βλάβες: είναι οι βλάβες του σώματος ή της υγείας ενός προσώπου ή ο θάνατός του ως αποτέλεσμα κάποιου ατυχήματος, για το οποίο ευθύνεται ο Ασφαλισμένος.
Υλικές ζημιές: είναι η καταστροφή (ολική ή μερική) περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν σε κάποιο Φυσικό ή Νομικό πρόσωπο, σαν αποτέλεσμα ενός ζημιογόνου γεγονότος, για το οποίο ευθύνεται Ασφαλισμένος. Οι Υλικές
Ζημιές διακρίνονται σε άμεσα θετικές ή επακόλουθες. Θετικές ζημιές είναι η απώλεια, η καταστροφή (ολική ή μερική) περιουσιακών στοιχείων, ενώ επακόλουθες είναι η απώλεια χρήσεως ή άλλες δαπάνες σαν επακόλουθο θετικής ζημιάς. Αποζημιωτέες είναι οι ζημιές εκείνες οι οποίες έχουν σαν αποτέλεσμα τη μείωση της περιουσίας του ζημιωθέντος.
Αποζημίωση: είναι τα χρηματικά ποσά τα οποία ο Ασφαλισμένος υποχρεούται να καταβάλλει σε περίπτωση ζημιάς σε τρίτους, για την οποία είναι υπαίτιος, και περιλαμβάνει:
(α) Σε περίπτωση Σωματικών Βλαβών
Όλα τα ποσά τα οποία ο παθών δαπάνησε εξ ιδίων για την αποκατάσταση των Σωματικών Βλαβών (π.χ. νοσηλεία, φάρμακα, αμοιβές γιατρών κλπ), οι έκτακτες δαπάνες που τυχόν δημιουργήθηκαν από το ατύχημα, καθώς επίσης και το εισόδη μα που πραγματικά απώλεσε λόγω της ανικανότητάς του για εργασία εξ αιτίας των Σωματικών Βλαβών.
Επίσης περιλαμβάνει το ποσό το οποίο είναι δυνατόν να δικαιούται ο παθών σαν χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, εάν οι Σωματικές Βλάβες κατέλειπαν μόνιμη αναπηρία ή δυσμορφία ή απλά και μόνον λόγω σωματικού και ψυχικού άλγους, εφόσον έτσι κριθεί από το δικαστήριο. Εάν οι Σωματικές Βλάβες έχουν σαν αποτέλεσμα το θάνατο του παθόντος, καταβάλλονται όλα τα ποσά τα οποία ο παθών δαπάνησε εξ ιδίων για νοσηλεία, φάρμακα, αμοιβές γιατρών κλπ -προ της επελεύσεως του θανάτου σαν αποτέλεσμα του ατυχήματος για το οποίο ευθύνεται ο Ασφαλισμένος - τα έξοδα κηδείας του, καθώς επίσης και τα έξοδα συντηρήσεως γενικά προσώπων που είχαν οικονομική εξάρτηση από τον θανόντα (σύζυγος, τέκνα, προστατευόμενα μέλη). Καταβάλλεται επίσης και το ποσό που θα επιδικαστεί σαν χρηματική αποζημίωση λόγω ψυχικής οδύνης στους οικείους του θανόντος.
Το συνολικό ποσό αποζημίωσης δεν υπερβαίνει ποτέ το ασφαλιζόμενο κεφάλαιο.
(β) Σε περίπτωση Υλικών Ζημιών
Όλα τα ποσά τα οποία ο ζημιωθείς δαπάνησε για την αποκατάσταση των ζημιών, δηλαδή την επαναφορά του βλαβέντος αντικειμένου στην αμέσως προ της ζημίας κατάσταση ή την αποκατάστασή του με άλλο όμοιο.
Σε περίπτωση που η αποζημίωση καταβάλλεται για την αποκατάσταση του βλαβέντος αντικειμένου λόγω ολικής καταστροφής, αφαιρείται από την αποζημίωση το ποσό που αντιπροσωπεύει την αξία που έχει το αντικείμενο μετά την καταστροφή του (διασωθέντα). Εάν από την Υλική Ζημιά προκύπτει επακόλουθη ζημιά η οποία μείωσε την περιουσία του ζημιωθέντος, τότε η αποζημίωση θα περιλαμβάνει και τη ζημιά αυτή.
Το συνολικό ποσό αποζημίωσης δεν υπερβαίνει ποτέ το ασφαλιζόμενο κεφάλαιο.
Ανώτατα όρια Ευθύνης: είναι τα χρηματικά ποσά που κατά τη
σύναψη της ασφαλίσεως συμφωνείται ότι θα αποτελούν τα ανώτατα όρια ευθύνης των Ασφαλιστών για αποζημίωση σε περίπτωση ζημιάς.
Αφαιρετέα Απαλλαγή: είναι το χρηματικό ποσό που συμφωνείται κατά τη σύναψη της ασφαλίσεως ότι θα βαρύνει αποκλειστικά τον Ασφαλισμένο κι ισχύει συνήθως για τις Υλικές ζημιές. Το ποσό της απαλλαγής αφαιρείται από το συνολικό ποσό κάθε ζημιάς και η Εταιρία υποχρεούται να καταβάλει τη διαφορά. Εάν φυσικά το ποσό της ζημιάς δεν υπερβαίνει το πόσο της απαλλαγής, τότε δεν υπάρχει υποχρέωση της Εταιρίας για αποζημίωση.
- Βασικές εξαιρέσεις
Βασικές εξαιρέσεις των Ασφαλιστηρίων Γενικής Αστικής Ευθύνης έναντι τρίτων αποτελούν:
(α) Οι ακόλουθες περιπτώσεις ευθύνης του Ασφαλισμένου, οι οποίες δεν καλύπτονται
- Η Ευθύνη Εργοδότη
Από αυτήν απορρέουν ορισμένες υποχρεώσεις του Εργοδότη έναντι του προσωπικού του (εργάτες, υπάλληλοι μόνιμοι ή έκτακτοι) σε περίπτωση ατυχήματος κατά την εργασία ή εξ αφορμής αυτής, όπως η καταβολή της διαφοράς μεταξύ της η μερήσιας αποζημίωσης του ΙΚΑ και του ημερομισθίου του εργαζομένου (657-58 Α.Κ.).
- Η Ευθύνη εκ Συμβάσεως
Από αυτήν απορρέουν υποχρεώσεις σε σχέση με την τήρηση προθεσμιών για την εκτέλεση παραγγελιών ή την προσφορά υπηρεσιών κλπ. Γενικά, η μη τήρηση των όρων μιας σύμβασης είναι δυνατόν να έχει σαν συνέπεια την επιβολή ποινικών ρητρών ή την πρόκληση οικονομικών ζημιών.
- Η Ευθύνη Προϊόντος
- Η Επαγγελματική Ευθύνη
- Η Ευθύνη από την ιδιοκτησία και τη χρήση αυτοκινούμενων, πλωτών μέσων ή αεροσκαφών
- «Ευθύνη Στελεχών Διοίκησης (Directors & Officers Liability ή D&O)
- Η Ευθύνη Κυβερνοχώρου (Cyber)
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η Ευθύνη Εργοδότη, η Ευθύνη Προϊόντος και η Επαγγελματική Ευθύνη αποτελούν αντικείμενα ασφάλισης με ιδιαίτερους όρους και ειδικές τιμολογήσεις.
(β) Οι ακόλουθες περιπτώσεις ζημιών, οι οποίες επίσης δεν καλύπτονται
- Ζημιές σε περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε τρίτους, αλλά βρίσκονται υπό τη φύλαξη, τον έλεγχο, την κατοχή ή τη χρήση του Ασφαλισμένου
Ζημιές που οφείλονται σε γεγονότα ανωτέρας βίας, όπως
- επίσης σε πολεμικά ή πολιτικά γεγονότα (πόλεμοι, απεργίες, πολιτικές ταραχές, τρομοκρατικές ενέργειες κα)
- Ζημιές που οφείλονται σε πυρηνική ενέργεια
- Ζημιές (απώλειες) που οφείλονται σε κλοπή
- Ζημιές από πυρκαγιά ή έκρηξη
- Ζημιές από Μόλυνση - Ρύπανση του περιβάλλοντος χώρου
- Αμιγώς οικονομικές απώλειες
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε ορισμένες περιπτώσεις οι κίνδυνοι των παραγράφων (1), (4), (5) και (6) είναι δυνατόν να καλυφθούν υπό προϋποθέσεις και έναντι πρόσθετων ασφαλίστρων.
ΟΡΙΑ ΕΥΘΥΝΗΣ
Στην Ελληνική Αγορά, συμπεριλαμβανομένης και της Εταιρίας μας, η πρακτική ως προς τα όρια ευθύνης είναι η εξής:
Συνήθως η ευθύνη των Ασφαλιστών εκφράζεται με ένα ιδιαίτερο όριο ευθύνης για Σωματικές Βλάβες ενός ατόμου, με ένα ιδιαίτερο όριο ευθύνης για Σωματικές Βλάβες περισσότερων του ενός ατόμων σε περίπτωση Ομαδικού Ατυχήματος -το οποίο είναι διπλάσιο ή τριπλάσιο του ατομικού ορίου-, με ένα ιδιαίτερο όριο ευθύνης για Υλικές ζημιές Τρίτων ανεξαρτήτως του αριθμού των ζημιωθέντων από το ίδιο ζημιογόνο γεγονός και, τέλος, με ένα αθροιστικό όριο ευθύνης για όλη την περίοδο της ασφαλίσεως, το οποίο συνήθως είναι διπλάσιο των ορίων που ενεργοποιούνται για ένα ατύχημα. Αρκετά συχνά, όμως, απαντώνται δυο όρια ευθύνης. Ένα όριο ανά γεγονός ανεξάρτητα από τον αριθμό των παθόντων και/ ή ζημιωθέντων και ένα αθροιστικό όριο για όλη την περίοδο ασφαλίσεως.
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
Στις ασφαλίσεις της Γενικής Αστικής Ευθύνης, η περίοδος ασφάλισης είναι συνήθως ετήσια πλην ειδικών περιπτώσεων όπου η περίοδος ασφάλισης προσδιορίζεται από άλλες παραμέτρους όπως π.χ. στην περίπτωση κάλυψης της Αστικής Ευθύνης από την εκτέλεση έργων όπου η περίοδος ασφάλισης είναι λογικό να ισούται με τη συμβατική διάρκεια εκτέλεσης του έργου, ή στην περίπτωση κάλυψης επιχειρήσεων που λειτουργούν εποχικά όπως ξενοδοχεία, κλπ.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
Η πρόταση ασφάλισης πρέπει να περιλαμβάνει απαραιτήτως:
(α) Πλήρη στοιχεία του Ασφαλισμένου όπως: ονοματεπώνυμο ή επωνυμία, διεύθυνση, τηλέφωνο, ΑΦΜ., Δ.Ο.Υ. κλπ.
(β) Τα επαγγελματικά στοιχεία του Ασφαλισμένου όπως: ιδιότητα, δραστηριότητα, επάγγελμα, εγκαταστάσεις, χώροι, μηχανήματα, κλπ, τα οποία σχετίζονται με την καλυπτόμενη ευθύνη.
(γ) Τα επιθυμητά ποσά καλύψεων
(δ) Τις αφαιρετέες απαλλαγές
(ε) Στοιχεία που έχουν σχέση με την εκτίμηση του κινδύνου, δηλαδή: προϋπολογισμό έργου, ετήσιο μισθολόγιο ή τζίρο, διάρκεια της κάλυψης και γενικά κάθε άλλο στοιχείο που θα κριθεί κατά περίπτωση αναγκαίο για την εκτίμηση και τιμολόγηση του προς ασφάλιση κινδύνου. Για το σκοπό αυτό προβλέπεται στην αίτηση ασφάλισης χώρος για συμπληρωματικές πληροφορίες.
Η πρόταση λοιπόν, πρέπει να είναιπλήρωςσυμπληρωμένη ώστε το τμήμα Underwriting να είναι σε θέση να εκτιμήσει σωστά το μέγεθος και την ένταση και έκταση του κινδύνου. Ειδικά οι αυξημένοι κίνδυνοι τιμολογούνται μόνον από την Έδρα της Εταιρίας.
ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟ
Πέραν των όσων προβλέπονται από τον Εμπορικό Νόμο και τον Ν.2496/97, το Ασφαλιστήριο είναι σκόπιμο να περιέχειεπακριβήπεριγραφήτου καλυπτόμενου κινδύνου. Τυχόν ασάφεια του Ασφαλιστηρίου είναι δυνατόν να έχει δυσάρεστες συνέπειες για την Ασφαλιστική Εταιρία. Αν η παρεχόμενη κάλυψη διαφέρει έστω και ελάχιστα από την αιτηθείσα ή από αυτή που χορηγείται κατά την συνήθη πρακτική, τότε είναι σκόπιμο το γεγονός αυτό να προκύπτει σαφέστατα από τους Ειδικούς όρους του Ασφαλιστηρίου και ο Ασφαλισμένος να ειδοποιείται γι' αυτό στον ειδικό χώρο περί παρεκκλίσεων.
ΑΠΑΛΛΑΓΗ
Η ανάληψη της ασφαλίσεως από τους Ασφαλιστές γίνεται συνήθως με τον όρο της αφαιρετέας απαλλαγής κάποιου ποσού από κάθε ζημιογόνο γεγονός. Η απαλλαγή αφ' ενός μεν αυξάνει την αίσθηση ευθύνης του Ασφαλισμένου, αφ' ετέρου δε απαλλάσσει την Εταιρία από μικρά ποσά αποζημιώσεων. Το ποσό της απαλλαγής συμφωνείται για κάθε συγκεκριμένη περίπτωση και αφορά τις υλικές ζημίες κατά κανόνα. Το ύψος της απαλλαγής επηρεάζει το ύψος του ασφαλίστρου.
Η Εταιρία καταβάλλει αποζημίωση, εφόσον βεβαίως ευθύνεται, μόνον εάν το ποσό της αποζημίωσης υπερβαίνει το ποσό της απαλλαγής και το ύψος της είναι το ποσό της διαφοράς μετά την αφαίρεση της απαλλαγής.
ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΥΘΥΝΗΣ ΓΙΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ
Σύμφωνα με το άρθρο 914 Α.Κ. ευθύνη για αποζημίωση γεννιέται μόνον από αδίκημα, δηλαδή από άδικη και υπαίτια πράξη (πταίσμα), ενώ εάν λείπει η υπαιτιότητα δεν γεννιέται η υποχρέωση για αποζημίωση (αδικοπραξία). Η ευθύνη αυτή ονομάζεται Υποκειμενική Ευθύνη.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις κατά τις οποίες γεννιέται νόμιμη υποχρέωση για αποζημίωση χωρίς ύπαρξη υπαιτιότητας. (Αστικός Κώδικας, διάφοροι Νόμοι). Στις περιπτώσεις που ο Νόμος επιβάλλει ευθύνη - άρα υποχρέωση - για αποζημίωση χωρίς την ύπαρξη πταίσματος, η ευθύνη αυτή ονομάζεται Αντικειμενική Ευθύνη.